Cổ tức tiền mặt và cổ tức cổ phần, cái nào tốt hơn?

Người gửi: comay -- 13/07/2007

Cổ tức tiền mặt và cổ tức cổ phần, cái nào tốt hơn? Trước đây, hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam đều chia cổ tức bằng tiền mặt, thuật ngữ cổ tức cổ phần có vẻ còn khá xa lạ. Thế nhưng năm qua, cùng với sự phát triển chóng mặt của TTCKVN, các doanh nghiệp đua nhau chi trả cổ tức bằng cổ phiếu. Vậy, phải chăng cổ tức cổ phần tốt hơn cổ tức tiền mặt? Để đi tìm lời giải cho câu hỏi này, chúng ta đi tìm hiểu sâu về bản chất của hai phương thức chi trả cổ tức này. Mục đích của việc chi trả cổ tức là doanh nghiệp muốn” san sẻ sự giàu có” trở lại cho các cổ đông sau một khoảng thời gian hoạt động nhất định, thường là hằng năm hay thường xuyên hơn là hằng quý. Có hai phương thức chia cổ tức chính : cổ tức tiền mặt và cổ tức cổ phần. Cổ tức tiền mặt là dạng cổ tức mà công ty lấy ra từ lợi nhuận có được chia cho nhà đầu tư dưới dạng tiềnMnA.jpg mặt ( hoặc chuyển khoản). Cổ tức tiền mặt làm chuyển giao giá trị kinh tế từ công ty sang cho các cổ đông thay vì công ty sử dụng tiền đó cho hoạt động của mình. Tuy nhiên, điều này cũng gây ra một sự giảm mạnh trong giá cổ phần của công ty một lượng đúng bằng cổ tức được chia. Ví dụ, nếu công ty công bố chi trả cổ tức tiền mặt là 5% giá chứng khoán thì các cổ đông cũng sẽ nhìn thấy có sự sụt giảm đúng bằng 5% trong giá trị cổ phần của mình. Điều này là kết quả của sự chuyển giao giá trị kinh tế. Tình huống khác của chi trả cổ tức tiền mặt đó là các cổ đông nhận được cổ tức tiền mặt sẽ phải đóng thuế trên giá trị được chia đó, do vậy giá trị được nhận cuối cùng sẽ ít hơn mức cổ tức công bố. Mặt khác, Cổ tức cổ phần là một sự gia tăng một lượng cổ phần của doanh nghiệp với các cổ phần mới được chia cho các cổ đông. Ví dụ, nếu một công ty quyết định trả cổ tức cổ phần 5%, nó sẽ gia tăng số lương cổ phần lên 5%. Nếu doanh nghiệp có 1 triệu cổ phần, có nghĩa là doanh nghiệp sẽ có thêm 50.000 cổ phần nữa. Nếu bạn sở hữu 100 cổ phần trong công ty, bạn sẽ nhận được 5 cổ phần tăng thêm nữa. Tuy nhiên, cũng giống như cổ tức tiền mặt, cổ tức cổ phần không làm gia tăng giá trị của công ty. Nếu một cổ phần doanh nghiệp có giá là 10 USD một cổ phần, thì giá trị công ty sẽ là 10 triệu USD. Sau khi cổ tức cổ phần được chia, giá trị doanh nghiệp vẫn như cũ, nhưng giá trị mỗi cổ phần sẽ giảm xuống 9.52 USD một cổ phần để điều chỉnh cho khoản cổ tức đã được chia. Lợi thế của cổ tức cổ phần ở đây chỉ 510902.jpgđơn giản là mang đến cho cổ đông sự lựa chọn. Các cổ đông có thể giữ cổ phần và hi vọng công ty sẽ có thể sử dụng tiền đó để tạo ra một tỷ suất sinh lợi tốt hơn hoặc các cổ đông có thể bán một số cổ phần mới để tạo ra cổ tức tiền mặt cho riêng mình. Lợi ích lớn nhất của cổ tức cổ phần là các cổ đông không bị đánh thuế trên giá trị cổ tức nhận được. Cổ tức cổ phần được cho là tốt hơn so với cổ tức tiền mặt nếu chúng không đi kèm với quyền chọn cổ tức tiền mặt. Điều này đơn giản chỉ bởi chúng ta đang so sánh giữa cổ tức cổ phần và cổ tức tiền mặt. Tuy nhiên, nói như thế không có nghĩa là cổ tức tiền mặt không tốt, đơn giản là cổ tức tiền mặt không có sự lựa chọn nào ngoài việc bạn phải nhận tiền mặt. Cổ đông vẫn có thể tái đầu tư từ cổ tức tiền mặt vào công ty thông qua các dự án tái đầu tư từ cổ tức. Ưu điểm lớn nhất của tiền mặt là tính thanh khoản rất cao, cầm tiền mặt trong tay bao giờ cũng chắc chắn hơn là bạn cầm cổ phiếu trong tay. Hơn nữa, việc đánh thuế trên cổ tức tiền mặt được nhận vẫn chưa được thực hiện tại Việt Nam. Nếu bạn là nhà đâu tư ngại rủi ro và muốn chắc chắn thì có lẽ bạn sẽ yêu thích cổ tức tiền mặt hơn, vì giá trị của chúng rất chắc chắn. Và các doanh nghiệp chi trả cổ tức bằng tiền mặt có thể là một sự lựa chọn của bạn. Nhìn chung các doanh nghiệp Việt Nam không có tính thống nhẩt trong phương thức chi trả cổ tức. Phần lớn các doanh nghiệp đều trả cổ tức hai lần một lần, có thể kể đến như: Công ty cổ phần TM-XNK Thiên Nam (TNA), Công ty cổ phần Sữa Việt Nam (VNM), CTCP Khách sạn Sài Gòn (SGH), Công ty cổ phần Khoáng sản Bình Định (BMC), Công ty cổ phần Nhựa Bình Minh (BMP)… Có doanh nghiệp lại chia cổ tức 3 lần một năm như CTCP Đầu tư Thương mại SMC (SMC), Công ty Cổ phần Phát triển Nhà Thủ Đức. Và cũng có những doanh nghiệp chỉ chi trả cổ tức theo năm như CTCP Vật liệu xây dựng Lâm Đồng (LBM) hay CTCP Nhựa Đà Nẵng (DPC), Công ty cổ phần Nước giải khát Sài Gòn (TRI), Công ty cổ phần Khu công nghiệp Tân Tạo (ITA), Công ty CP Phát triển Đầu tư Công nghệ FPT,… Tính từ đầu năm 2007 cho đến nay, số lượng doanh nghiệp trả cổ tức bằng tiền mặt gần gấp đôi số doanh nghiệp trả cổ tức bằng cổ phiếu. Đồng thời cũng có những doanh nghiệp thực thiện cùng lúc cả hai hình thức chi trả cổ tức. Nhà đầu tư cá nhân Việt Nam trong thời gian gần đây dường như ưa thích dạng trả cổ tức bằng cổ phần. Lý do cơ bản có lẽ là do phần nhà đầu tư Việt Nam tham gia theo hình thức kinh doanh ngắn hạn, ưu tiên có cổ phiếu để giao dịch mua đi bán lại kiếm chênh lệch ngay. Với nhà đầu tư tổ chức, cổ tức bằng tiền mặt lại có những ưu điểm riêng do phương thức đầu tư của những đối tượng này thường có tính dài hạn, cổ tức tiền mặt mang lại một nguồn doanh thu nhất định. ============== Bài viết www.saga.vn hợp tác với báo Doanh nhân Sài Gòn cuối tuần số 206 ngày 13/7/2007 ==============